Zaawansowane technologicznie pszczoły miodne podbijające kosmos to temat, który na pewno intryguje. Może wydać się lekko pretensjonalny, ale szeroko pojęte SF widziało już niejedne bardziej odklejone od rzeczywistości projekty. Swoją drogą oryginalny wydawca Stonemaier Games przyzwyczaił już nas, że oferuje produkty niebanalne, na pewno zauważalne na rynku. Podobnie jest z Apiary: zarówno od strony historii, którą gra próbuje sprzedać, a także z punktu widzenia jakości wydania. Nie znajdziemy może nie wiadomo jakich fajerwerków, figurek i tego typu gadżetów, ale rozłożona na stole prezentuje się bardzo atrakcyjnie, przykuwa uwagę, co należy traktować jako jeden z walorów.
Apiary przeznaczone jest dla 1-5 graczy z sugerowanym czasem rozgrywki do 90 minut. Możemy zatem spodziewać się, że będziemy mieli do czynienia z grą raczej średniozaawansowaną. W pudełku znajdziemy grubą dwustronną planszę, sporo heksagonalnych kafelków w kilku kolorach, początkowe kafle frakcyjne, kafelki planet, planszetki graczy – startowe ule – dość cienkie (mimo wszystko solidnie wykonane),bardzo ładnie wykonane drewniane surowce, zasoby graczy z oryginalnymi „kostkowymi” pszczołami, talia kart i jeszcze kilka mniej istotnych elementów z ostentacyjnie prezentującą się figurką pszczoły na czele. Wszystko ładnie posegregowane w przemyślanym insercie sprawia wrażenie bardzo dobrze zaprojektowanego produktu.
Już na wstępie trzeba zaznaczyć, że twórcy gry duży nacisk postawili na regrywalność tytułu. Startowa asymetria graczy jest wynikiem dobranej planszy ula – zróżnicowany układ, inne bonusy za zabudowę jego pól, a także jednej z dwudziestu frakcji oferującej cechę specjalną, oraz zasoby początkowe. Niestety taka różnorodność wnosi poczucie pewnych niesprawiedliwości w warunkach początkowych. Niektóre zestawy sprawiają wrażenie nieznacznie mocniejszych. W oczach doświadczonego gracza pojawi się pewien zgrzyt, jednak trzeba pozwolić zweryfikować to rozgrywce.
Podstawową mechaniką Apiary jest worker placement – przydzielanie pracowników. Tutaj do wykonywania zadań wysyłamy, a jakże, pszczoły. Specjalnie zaprojektowane czterościenne figurko-pionki prezentują poziom rozwoju pracownika – od 1 do 4. Konkretna wartość określa siłę z jaką możemy przeprowadzić daną akcję. Pionki wystawiane na planszę główną pozostają na niej, dopóki nie zostaną „zepchnięte” inne pionki lub sam gracz zdecyduje o powrocie wszystkich pracownic do ula. Wówczas najczęściej wartość pionków wzrasta, co wzmocni siłę akcji w kolejnych ruchach. Pszczoły o wartości 4 w momencie zdejmowania z planszy przechodzą w stan hibernacji. Właściciel pszczoły otrzymuje bonus, a sam fakt kolejnych hibernacji przyspiesza moment zakończenia partii. Co prawda w teorii można świadomie opóźniać kolejne awanse pszczelich pracownic, jednak pionki o maksymalnej wartości często oferują dodatkowe efekty, a poza bonusami hibernacyjnymi może zależeć nam na punktach za przewagi właśnie w tym aspekcie rozgrywki. Gra naturalnie zmusza graczy do rozwoju, nie musimy się zatem martwić o przesadne spowalnianie partii.
Plansza główna zawiera osiem umownych stref, które będą interesowały nas jako graczy, w tym sześć pól akcji. Najważniejsza wydaje się sekcja postępu, gdzie można zakupić kafelki do rozbudowy frakcyjnego ula. W tym celu wydajemy posiadane zasoby, a są nimi woda, pyłek, włókno, jako surowce podstawowe, a także wosk i miód jako surowce zaawansowane.
Są trzy rodzaje kafelków, które można w tej strefie zakupić. Farmy, czyli magazyny na kolejne surowce. Koszt wyrażony zawsze w wodzie i/lub włóknie. Na pewno warto nieco wzmocnić się w tym aspekcie, nie zapominając o specjalnych miejscach na przechowywanie miodu/wosku, które przydadzą się przy późniejszych zakupach. Farmy mają jeszcze pewien dodatkowy efekt, który można w specyficzny sposób wywołać, zapewniając sobie dodatkową produkcję. Kafelki rekrutów oferują stałe zdolności, z czego niektóre aktywują się w momencie wykonywania konkretnych akcji. Tutaj mamy szerokie pole do popisu na wzmocnienie naszych możliwości. Niestety ograniczeni jesteśmy wystawką rynku, czyli wkrada się nieszczęsny aspekt losowości, ale trzeba się do tego przyzwyczaić. Za rekrutów przyjdzie nam zapłacić pyłkiem, od jednego do trzech. Innowacje mają jednorazowe zdolności, które aktywują się po zbudowaniu kafla. Za każdą innowację płacimy woskiem, co sprawia, że są to jedne z droższych zakupów w grze.
Powyższe trzy rodzaje kafelków oferują też punkty zwycięstwa. Twórcy starali się skorelować wartość ze zdolnością kafla. Im lepsza umiejętność, tym mniejszy bonus punktowy, czasami nawet zerowy.
W innej sekcji gry mamy również możliwość zakupu tak zwanych kafelków zdobień. Są niczym innym jak celami do wykonania, za które na koniec gry zdobędziemy dodatkowe punkty, w zależności od wypełnienia ich założeń. Tę akcję można wykonać wyłącznie pszczołą o sile 4, płacąc najdroższym surowcem – miodem. Rynek zdobień losowany jest na początku gry, nie będzie uzupełniany, zatem należy pospieszyć się, by zgarnąć upatrzony kafelek.
Sekcja eksploracji to umowna przestrzeń kosmosu, którą będziemy odkrywać. Będzie to w przyszłości podstawowe źródło surowców. To tutaj przemieszczamy się figurką pszczołą – umownym statkiem-matką. Efektowny znacznik czasami potrafi zasłonić dostępne pola, ale nie jest to znowu aż tak uciążliwe, choć warte wspomnienia. Pionierski lot daje graczowi dodatkowy bonus, a odkryta planeta losowy zasób, później dostępny również dla pozostałych. Niektóre planety mają dodatkowe efekty, ale wyłącznie dla akcji wykonywanych czwórkową pszczołą. Pojawia się zatem dodatkowy pretekst do awansowania swoich pracownic.
Sekcja wzrostu wymaga wyłącznie wspomnienia. Wykorzystywana do pozyskiwania nowych pszczół oraz kafelków poszerzających startowy plaster ula. Sekcja badań umożliwia dostęp do, na początku niedocenianych, kart siewów. Ostatecznie okazuje się, że karty oferują całkiem ciekawe akcje specjalne. Czasami mocno sytuacyjne, ale w ostateczności każda karta może zostać wykorzystana jako dowolny surowiec. Poza tym można ją zagrać jako kartę punktującą na koniec gry, zwykle po spełnieniu odpowiednich warunków.
Sekcja wymiany to, co do zasady, miejsce jak sama nazwa wskazuje. Tutaj między innymi jesteśmy w stanie pozyskać wosk lub miód. Zaawansowane pszczoły, oczywiście o wartości 4, mają możliwość zaproponowania tak zwanego tańca, czyli unikatowej wymiany, czasami bardzo intratnej. Pozostali gracze korzystający z tej szczególnej oferty, przyczyniają się do awansu nauczyciela tańca na torze przysług królowej. Co sprawia, że raczej niechętnie kierujemy nasze pionki w tę strefę planszy, chyba że obiektywnie całkiem sporo na tym zyskamy. Wspomniany tor przysług królowej to sekcja poboczna. Zyskujemy tam awans podczas gry, a może być on źródłem nawet 25 punktów. Oczywiście można zupełnie nie skupiać się na tym aspekcie gry, ale o przesunięcia na torze można w dość łatwy sposób zadbać, nie powinno to sprawiać szczególnych kłopotów. Stąd wydaje się, że wszelkie bonusy i cele końcowe pozwalające na dodatkowe punkty uzależnione od awansu na tym właśnie torze, są krótko mówiąc przesadnie mocne. Taki mały zgrzycik w całkiem sprawnie działającej machinie.
Została w zasadzie do omówienia sekcja plastra hibernacji, o którym co nieco już wspomniałem. Tam trafiają nasze znaczniki po zdejmowaniu pszczół czwórek z planszy głównej. Z jednej strony przyniesie to natychmiastowy bonus. Wartość bonusu jest różna, więc warto się pospieszyć. Jednocześnie walczymy tam o punkty za przewagi, to również aspekt, który warto wziąć pod uwagę. Poza tym zajmowane kolejne miejsca zbliżają graczy do zakończenia partii. Dzieje się to naturalnie, bez zbędnych przestojów. Nawet jeśli pojawią się gracze, którym zależy na lekkim przedłużaniu partii, nie mogą wstrzymywać tego na przekór rozwojowi gry.
Apiary to gra, która jakością wydania zachęca do obcowania z nią, przykuwa wzrok. Jednak przede wszystkim z punktu widzenia mechanik działa bardzo sprawnie. Awansowanie pszczelich pracownic, spychanych przez innych graczy, a czasami samych siebie, jest nie tylko ciekawe, ale dokłada pewną warstwę do przemyślenia. Bardziej zaawansowana pracownica to dodatkowe możliwości, ale też nieuchronne zbliżanie się do hibernacji. Zarządzanie pracownikami to ważny element rozgrywki.
Trzeba też przyznać, że rozgrywka jest wyjątkowo przystępna. Nie jest to może gra pierwszego kroku, ale próg wejścia nie jest przesadnie wysoki. Rozwój ula czy dokupywanie kafelków postępu nie powinny sprawiać większych problemów. Raczej będzie nas stać, tylko w szczególnych przypadkach mogą pojawić się problemy z dostępnością zasobów. Gra daje pole do popisu, bo oferuje rozwój na kilka sposobów. Gracz sam decyduje na co bardziej się nastawić. W pewien sposób kierunkuje nas cecha frakcyjna, trochę kafelki zdobień, ale co do zasady nie mamy poczucia wpadania w sztywne tory.
Nie jest to gra prostacka, podejmowane decyzje mają swoją wagę, mało tego, w trakcie partii czekają nas całkiem interesujące wybory, ale ostatecznie gra się dość swobodnie. Apiary nie przepali zwojów mózgowych, co pewnie zniechęci zaawansowanych graczy. Pewnym minusem są niewątpliwie drobne problemy z balansem, które pojawiają się podczas rozgrywki. Jest jednak tyle możliwości w trakcie partii, żeby nadgonić niefortunny startowy rozkład sił, że w moim odczuciu spycha ten wątek na dalszy plan. Niemniej tytuł przeznaczony jest dla mniej wymagających graczy, którzy nie skupiają się przesadnie na dogłębnej strategicznej analizie, a czerpią satysfakcję z samej rozgrywki.
Plusy
- świetne wykonanie
- insert
- płynna rozgrywka
- mechanika awansowania pracowników
- szeroki wachlarz warunków startowych
- ciekawe możliwości rozwoju
Wady
- mogą pojawić się problemy z balansem frakcji
- niektóre kafelki, karty są obiektywnie lepsze
Dziękujemy wydawnictwu Rebel za przekazanie gry do recenzji.
Więcej na boardgamegeek.com| Planszeo
Grę kupicie tutaj:
W grach planszowych szukam przede wszystkim dobrze zaprojektowanej mechaniki. A jeśli sprawnie i rzetelnie wpisana jest w temat gry, nie potrzeba mi niczego więcej. Grafika i tytuł wystarczają mi za klimat – resztę sobie dopowiadam. Z nowoczesnymi grami związany na poważnie od 2013 r. Pierwsze kontakty z twórczością Felda i Rosenberga mocno wypaczyły moje gusta w kierunku euro. Wśród moich ulubionych tytułów przeważa mechanika area control i worker placement. W domu nie muszę nikogo siłą do stołu zaciągać; mam też dwoje młodych współgraczy, więc nie unikam tytułów familijnych. To za ich przyczyną i na domowe potrzeby powstał scenariusz do Robinsona – Przygoda w Nibylandii.
